|
Beschrijving Bruggenhoofd Gent.
De bouw van Bruggenhoofd Gent als onderdeel van de Belgische fortificatiepolitiek.
De Bouw van Bruggenhoofd Gent was maar een klein onderdeel van de ganse fortificatiepolitiek die plaats had over het ganse Belgische grondgebied. U krijgt hier een chronologisch overzicht hoe deze fortificatie verliep voor België gekoppeld aan de ganse oorlogspolemiek in Gans Europa vanaf eind jaren '20 tot ook hier de hel losbarstte in mei 1940.
1 mei tot 9 mei 1940
Wat voorafging in de maanden Maart en April 1940 vind je terug op deze link. |
Maandag 3 mei 1940
Noorwegen. De eerder gelande geallieerde troepen dienen terug te trekken en verlaten het land opnieuw via de zee. Ondanks dat de Fransen en de Engelsen hier een beschamende nederlaag leden op het land via een totaal nutteloze landing, hadden ze wel op zee de Duitse marine een zware slag toegediend. Deze was op enkele dagen tijd 10 van zijn in totaal 20 torpedojagers, alsook 3 van zijn 8 kruisers, verloren.
Donderdag 6 mei 1940
Bruggenhoofd Gent. De provinciegouverneur geeft aan de gemeentes waar hij de bevoegdheid over heeft, de opdracht alles dat vijandelijke troepen zou kunnen helpen om zich te oriënteren, zoveel mogelijk te verwijderen. Dit omvatte onder andere het verwijderen van straatnaamborden en bestaande richtingaanwijzers.
Donderdag 9 mei 1940 |
KW-linie. Her en der vormen de antitankhindernissen die langs deze verdedigingslinie voorzien zijn nog geen continue lijn. Ze zijn op vele plaatsen nog onderbroken doordat de eindafwerking van de linie nog altijd niet is voltooid. De Antitankversperringen die voorzien waren om te plaatsen bij Bruggenhoofd Gent, kunnen niet geleverd worden omdat ze op het laatste moment mee gebruikt zullen worden langs de KW-linie.
Links de Duitse grenswachters, rechts de Belgische Grenswielrijders, elk op wacht op zijn eigen kant van de Duits - Belgische grens (Foto: Replica) |
|
 |
Nederland. Het Nederlandse leger bezet de Grebbelinie die overgaat in de Peelstelling. Daarnaast liggen een aantal grensbataljons als dekking aan de Maas en de IJssel. 1 Legerkorps bezet de "Vesting Holland". Dit laatste omvatte de Stelling van Amsterdam, de Nieuwe Hollandste Waterlinie, de Biesbosch-Hellevoetsluis en de Noordzeekust. Dit laatste was in feite hun Reduit National die als laatste stelling tot er hulp kwam opduiken, zeker behouden zou moeten blijven.
Frankrijk. De eerste legerkorps bezet de verlenging van de Maginotlinie aan de Frans-Belgische grens. Er zijn twee mogelijke maneuvers voorzien in het geval Duitsland België binnenvalt. Een eerste was "Het Scheldemaneuver" waarbij de linker vleugel van de 1e legergroep zou oprukken in België en zich opstellen achter de Schelde. Het overige gedeelte van de 1e legergroep blijft dan gewoon bij de Frans Belgische grens. Een tweede mogelijks plan was "Het Dijlemaneuver". Hierbij zou het integrale 1e legergroep België binnentrekken en zich opstellen ter hoogte van de Dijle en de Maas. Indien Nederland zou aangevallen worden zou de uiterst linkse vleugel van het 1e Franse leger doortrekken naar Breda-Tilburg, "Het Breda Maneuver". Hierbij zouden zij de monding van de Schelde en Zeeland verdedigen.
Deze stellingen en opstellingen zijn duidelijk zichtbaar op onderstaande schets met de situatie in België en aan onze grenzen op de avond van 9 mei 1940. |
 |
Schets van de verschillende verdedigingsstelsels in Belgie voor 10 mei 1940 (De Belgische Fortificatie-inspanning tijdens het Interbellum - Simon Stevin Stichting)
De belangrijkste Belgische verdedigingspunten waren als volgt bezet:
- De grensstellingen (Noordkempische kanalen en de Ardennen) werden bezet door Lichte eenheden.
- De dekkingstelling (Fortengordel Antwerpen, Albertkanaal, Fortengordel Luik, Maas en Fortengordel Namen)
- Bezet door 11 Belgische Divisies behalve oa de 11e Infanteriedivisie die op dat moment op kamp is in Beverlo
- De 2e Cavaleriedivisie bezet hierbij de Getestelling in 2e Linie
- Al deze Divisies dienden in nood te kunnen terugtrekken op de Hoofdstelling van de KW-linie.
- De Hoofdweerstandstelling (KW-linie) werd gedeeltelijk bezet door Belgen, Britten en Fransen.
- De Belgen bezetten de Fortengordels van Antwerpen, de Fortengordel van Namen en de lijn Antwerpen - Leuven.
- De Britten bezetten de sector Leuven tot Waver.
- De Fransen de zuidelijke sector van Waver tot de Fortengordel van Namen.
- Ook de Maas zuidelijk van de Naamse Forten wordt door de Fransen verdedigd.
- Het Reduit National met onder andere Bruggenhoofd Gent is bij aanvang bezet door de 16e Infanteriedivisie die dan hoofdzakelijk meer achteruit nabij de Gentse haven is gepositioneerd.
- De Belgische kust wordt bewaakt door 2 Belgische Regimenten.
- De Frans - Belgische grens wordt in deze periode bewaakt door een aantal lichte Regimenten opgebouwd uit Rijkswachtgroeperingen.
De belangrijkste te behouden stellingen waren als volgt:
- De dekkingsstelling op een lijn langs Albertkanaal van Antwerpen tot Luik en langs de Maas van Luik tot Namen diende zeker stand te houden tot Franse en Britse versterkingen hun posities konden opnemen op de lijn Antwerpen - Namen - Givet. Men verwachtte dat deze troepen daar konden opgesteld zijn 3 dagen na binnentrekken van het land
- De verdedigingen van de steden Antwerpen (fortengordels en bunkerstellingen er tussenin), Namen (idem) en de sector Antwerpen-Leuven (gedeelte van KW-linie).
- De verdediging van de positie Antwerpen-Namen aan de kant waar de Franse en Britse troepen dan later zouden moeten overnemen. (zone tussen Waver en Namen)
|
 |
Bovenstaande schets toont dezelfde belangrijkste verdedigingsstelsels met bijkomende details over de eenheden die deze zones verdedigden (Schets: Jours de Guerre - Les dix-huit jours - p27)
De geallieerden (Frankrijk en Groot Brittannië) rekenden op de KW-linie als te behouden stelling. Dit was de stelling waarop de Belgen na het verloren gaan van de stellingen korterbij de Duitse grens dienden terug te trekken. In de ondertussen gewonnen tijdspanne, gerekend op een 3 tal dagen, zouden Fransen en Britten deze zelfde KW-linie mee komen versterken. Deze strategie stond bekend als Le Plan Dyle.
|
 |
 |
Wegens de neutraliteit van België bleven Franse en Britse troepen die deze stellingen zouden innemen bij een Duitse inval op Noord-Franse bodem beschikbaar. Meest noordelijk bevond zich het Franse 7e Leger, bestaande uit 7 Divisies. Dan volgde het Britse Leger met 9 Divisies. Daarna lag ter hoogte van Maubeuge het Franse 1e Armée met 7 Divisies. Nog zuidelijk volgden dan het 10e Armée (9 Divisies) en tegen Duitsland aan sluitend het 11e Armée met 7 Divisies. Daarnaast lagen nog eens 7 Franse Divisies in reserve iets meer in het binnenland. Vanaf het ogenblik dat Duitsland België zou binnenvallen zouden deze afwachtende troepen doortrekken op hun locatie binnen dit Dyleplan. (Schetsen: Jours de Guerre - Les dix-huit jours - p28-p29)
23:35
België Algemeen. Het Belgisch Groot Hoofdkwartier verspreidt algemeen over alle legergroeperingen het alarmbevel over het Belgisch grondgebied. Men vreest dus erg voor een naderende Duitse inval.
|
|
De situatie op de vooravond van de 18 daagse veldtocht (9 mei 1940) - (Schets: De Achttiendaagse veldtocht - Ministerie van Landsverdediging) |
Specifieke extern gebruikte bronnen:
- Notre Systeme de Fortification vue d'ensemble (Ongedateerde tekst, allicht van rond 1935 - auteur niet gekend) - Centrum voor Historische Documentatie van de Krijgsmacht te Evere - Dossier 512.
- De Veldtocht van Mei 1940 - Historische dienst van het Leger - auteur en datum niet gekend.
- Mai 1940 - La Bataille de Belgique - M. Fouillien et J. Bouhon
- Een officieel overzicht van de gebeurtenissen 1939-1940 - Uitgegeven door Ministerie Buitenlandse zaken België te Londen in 1941
|
|
|
